Oorzaak of gevolg?

"Maatwerk in je onderwijsaanbod voorkomt gedragsproblemen"

“Kun jij eens een keer meekijken naar Lukas? Hij heeft al een tijd lang moeilijk gedrag in de klas en nu wil hij ook steeds vaker zijn werk niet meer doen.”

Natuurlijk wil ik dat.

Uit verder gesprek blijkt dat de collega’s op school de strubbelingen van Lukas bij het maken van schoolwerk beschouwen als een poging om nog meer dingen naar zijn hand te zetten dan hij het laatste jaar al heeft gedaan.

“Het wordt tijd dat de zaak eens goed wordt aangepakt.”

Helemaal mee eens. En daarom neem ik me voor om eerst helder te krijgen wat de relatie is tussen het leren en het gedrag. Wat zijn oorzaken en wat zijn de gevolgen?

Gedrag kan invloed hebben op de voortgang van het leerproces.

• Zo kan zelfbepalend gedrag het benutten van instructie in de weg staan, waardoor de leerling de leerstof niet goed begrijpt.
• Als de begeleiding van gedrag meer tijd gaat vragen, gaat dat vaak ten koste van leertijd en kunnen er ook ‘gaten’ in de leerstof ontstaan, waar de leerling tegenaan zal blijven lopen, tenzij de ontbrekende leerstof later alsnog aangeboden en eigen gemaakt kan worden.
• Het gedrag van een leerling kan ook gevolgen hebben voor de concentratie en het welbevinden van klasgenoten.

Ook het omgekeerde komt voor: het leerproces kan invloed hebben op het gedrag.

Ik merk regelmatig dat hier minder rekening mee wordt gehouden. Gedrag wordt vaak allereerst uitgelegd als oorzaak voor problemen rondom het leren en niet als gevolg daarvan.

Als het onderwijsaanbod in je klas niet aansluit bij de capaciteiten en behoeften van de leerlingen, kunnen ze gefrustreerd raken, zich gaan vervelen of ‘storend’ gedrag ontwikkelen. Weerstand, ontwijkgedrag en compensatiegedrag (laten zien wat je wél kunt … en durft) zijn hiervan zichtbare uitingen. Een negatief zelfbeeld en spanningsklachten geven aan wat er van binnen bij de leerling gebeurt.

• Effectief overdragen van onderwijs kan nooit zonder afstemming van het onderwijsaanbod op de leerlingen. Een éxtra reden om hier zorg aan te besteden is dat het ontwrichting in het denken en gedrag van leerlingen kan voorkomen.
• Als er sprake is van gedragsproblematiek, onderzoek dan ook of er sprake is (of was) van leerproblematiek. Het LVS kan je hierbij behulpzaam zijn.
• Investeer altijd in relatie met je leerlingen. Hierdoor ontstaat er een veilige bedding voor het bespreekbaar maken van oorzaken en gevolgen van het functioneren.